Fundamentem dbania o bezpieczeństwo przeciwpożarowe, podobnie jak w przypadku choćby ochrony zdrowia, zawsze jest prewencja. Eliminowanie lub maksymalne zmniejszenie ryzyka niebezpiecznych sytuacji pozostaje zatem obowiązkiem każdej osoby zarządzającej wszelkiego rodzaju miejscami użyteczności publicznej czy przedsiębiorstwami. Państwowa Straż Pożarna zajmuje się zaś nie tylko prowadzeniem akcji w warunkach zagrożenia, ale również weryfikowaniem przestrzegania zasad ppoż. przez dany obiekt. W tym celu przeprowadza się czynności kontrolno-rozpoznawcze.
Każda osoba odpowiedzialna za bezpieczeństwo przeciwpożarowe w danym budynku, obiekcie czy terenie ma obowiązek wdrożenia i egzekwowania zasad ppoż., mających na celu zapobieganie zagrożeniu pożarowemu oraz innym niebezpieczeństwom. Weryfikację poprawności ich opracowania, a także przestrzegania przeprowadza zaś PSP, a dokładnie osoba określana mianem prewentysty, działająca w obszarze kontrolno-rozpoznawczym. Czynności przez nią wykonywane opierają się na sporządzonym rocznym planie, ten natomiast bazuje na obowiązujących przepisach prawnych oraz normach ochrony ppoż.
Zagrożenia, których możliwość wystąpienia musi zostać zminimalizowana lub wyeliminowana przez osobę odpowiedzialną za ochronę ppoż., są bardzo zróżnicowane. Podobnie różnorodne są zatem czynności kontrolno-rozpoznawcze, przeprowadzane przez PSP. W ich zakres można zaliczyć takie działania jak m.in.:
Oprócz tego prewentysta musi przeprowadzić również szereg czynności związanych bezpośrednio ze specyfiką danego obiektu, a więc np. zweryfikować przestrzeganie norm bezpieczeństwa w zakładach o dużym ryzyku poważnej awarii przemysłowej lub sprawdzić realizowanie zasad dotyczących gromadzenia, przetwarzania i wytwarzania odpadów.
Osoba prowadząca czynności kontrolno-rozpoznawcze musi zatem dysponować bardzo rozległą wiedzą zarówno z zakresu przepisów przeciwpożarowych, jak i specyfiki funkcjonowania różnorodnych zakładów przemysłowych. Opinia wydawana przez prewentystę określa zaś możliwość rozpoczęcia albo kontynuowania danej działalności lub zobowiązuje do usunięcia nieprawidłowości bądź nawet zakazuje użytkowania obiektu. W ten sposób możliwa jest skuteczna prewencja rozmaitych zagrożeń, a przez to ochrona zdrowia i życia ludzi oraz środowiska.